ارده و حلوا ارده

سابقه طولانی، موفق و درخشان شهرستان اردکان در تولید فرآورده ‏های کنجدی در سطح کشور و حتی بین المللی، این شهر را به قطب صنعتی محصولات کنجدی در کشور تبدیل کرده است.اردکان یکی از قطب‌های تولید ارده و حلوا ارده همچنین روغن کنجد به شمار می ‌رود و هم‌ اکنون بیش از ۱۰۰ کارگاه در این زمینه مشغول فعالیت هستند.ارده و حلوا ارده سازی اردکان دارای پیشینه ای ۵۰۰ ساله می باشد که در طول این مدت یکی از پرطرفدارترین صنایع شیرینی و غذایی در کشور بوده است.ماده اولیه ارده کنجد است که علاوه بر ارده و حلوا ارده، روغن نیز از آن استخراج می شود که بسیار مفید مغذی است.ارده فراورده ای است که از فرآیند پوست گیری ، بو دادن و آسیاب کردن دانه های کنجد بدست می آید.حلوا ارده نوعی از حلواست که از ارده تهیه می شود. صنعت کهن حلوا ارده سازی اردکان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

باغات انار و پسته

استان یزد سومین استان تولید کننده پسته کشور است که از شرايط آب و هوايي خاصی برخوردار است. اکثرا آب و خاک آن شور و داراي EC بالا مي باشد و نظر به اينکه شهرستان اردکان داراي باغات پسته قديمي و يکي از ذخائر ژنتيکي پسته کشور محسوب مي گردد هفتمین ایستگاه تحقیقات پسته کشور در سال ۱۳۸۵ با مساحت ۹ هکتار در شهرستان اردکان تاسیس شده است.يزد در توليد انار رتبه چهارم كشور را داراست.گونه هاي انار اردكان شامل زاغ،‌ ميخوش، ‌پوست قرمز، شيرين و نباتي است كه در بخش‌هاي مركزي، عقدا و خرانق به عمل مي‌آيد. بخش عقدا يكي از مناطق انارخيز شهرستان اردكان است و انار آن داراي دانه‌هاي قرمز و پوست زخيم است كه خاصيت انبارداري و حمل و نقل خوبي دارد.

فرش اردکانی

یزد مانند بسیاری از استان‌ها، سابقه طولانی در بافتن فرش و هنرهای دستی دارد. اما وقتی پای فرش در میان باشد، اولین جایی که به آن استناد می‌شود، اردکان است. در تاریخچه فرش اردکان، تاریخ دقیقی در خصوص شروع بافت آن در دست نیست؛ اما برخی قدمت آن را به بیش از ۱۵۰ سال گذشته می‌دانند. مردم اردکان برای اولین‌بار در منطقه‌ای قدیمی به نام چرخاب، قالی‌بافی را آغاز کردند.از مهم‌ترین ویژگی‌های فرش اردکان، گره‌های این فرش است. گره‌هایی نامتقارن با تار و پود به شکل پنبه‌ای یا پرز ابریشمی که طرح‌های مختلفی از لچک و ترنج گرفته تا شاه‌عباسی را در خود دارد. البته رنگ‌های رایج در فرش اردکان تنوع خاکی، قرمز و آبی را دارد. طرح‌های معمول فرش اردکان به‌صورت ترنج است و اغلب بافت ضخیمی دارد. تار فرش اردکان پنبه‌ای و پود آن پنبه‌ای یا پشمی است. رج‌شمار فرش‌ اردکان ۳۵ تا ۴۰ رج است و طرح‌های متنوعی مثل خورشیدی، مارال، شکوفه، بهار و روژان در این نوع فرش دیده می‌شود.علاوه‌بر خود شهر، مناطقی همچون عقدا، احمدآباد، ترک‌آباد، خرانق و میبد هم اقدام به بافتن فرش اردکان می‌کنند. البته نه فقط در داخل استان یزد که در مناطقی همچون جنوب کشور و سیستان هم اقدام به بافت فرش اردکان می‌کنند.

کاربافی

هنر دست صنعتگران و هنرمندان شایسته شهرستان اردکان باعث شد تا شهر اردکان رسماً به‌عنوان شهر ملی صنایع‌دستی در حوزه کار بافی به خانواده بزرگ شهرها و روستاهای صنایع‌دستی بپیوندد.کاربافی از فنون بافندگی سنتی و یکی از ساده ترین و در اصل گسترده ترین بخش در حوزه نساجی دستی است که از لحاظ پراکندگی جغرافیایی در اغلب قریب به اتفاق مناطق مرکزی ایران بویژه در شهرستان اردکان رایج بوده است . این هنر دستی با نام هایی چون کارتوفی ، کارششوک و کارکرباس هم نام برده می شود اما اسم رایج آن کاربافی است؛ این صنعت دستی به صورت فردی در خانه بافته می شود.قدمت کاربافی به دوران تیموری می رسد و این دستباف سنتی به عنوان پارچه پوشاکی برای انواع چادر زنانه، چادر شب، روانداز، روتختی، پارچه های لباسی، بقچه، سفره، دستمال، حوله، پلاس، کیسه حنا و غیره کاربرد دارد که متاسفانه در حال حاضر به بافت حوله محدود شده است.

سبدبافی

هنر سبد بافی یکی دیگر از صنایع دستی شهرستان اردکان بشمار می رود.سبد ‌بافی از فعالیت‌های تولیدی قدیمی در اردکان است که اکنون به علت استقبال نکردن مردم ، این حرفه قدیمی و ماندگار از رونق افتاده و این صنعت دستی مردمان یزد در حال فراموشی است.این هنر بدلیل عوامل محیطی مثل رطوبت، نور خورشید، آتش، باران و ….. مقاوم نمی باشد ، به همین علت آثار بسیاری از زمان گذشته در دسترس نیست.